de bewegende M

Muziek is voor veel mensen heel belangrijk. Ook individuele klanken kunnen veel voor je betekenen. Iedere klank heeft een eigenheid, een geheel eigen karakter. Elke klank resoneert op een specifieke manier in ons lijf en geeft daarmee energie aan lijf en gemoed, hetgeen bijzonder ‘gezond makend' kan zijn. Je lichaam ‘masseren’ met klank, door deze te neuriën of zingen, kan bijzonder aangenaam en helend zijn. Eigenheid en resonantie van klanken is tevens betekenisvol voor onze stemgeving en zang. Op deze pagina verkennen we de klank M en wat deze klank voor je kan betekenen: de eigenheid en mogelijkheden van de klank M. We zijn daarbij geïnspireerd door de benadering van Ilse Middendorf in haar boek ‘De ervaarbare adem’, waarin zij vanuit de ervaarbare adem de werking van klanken beschrijft.

MJ3d

M in het dagelijks taalgebruik

De letter 'm' kennen we natuurlijk in vele woorden, zoals 'mooi', 'mama', 'machtig' enz. De zelfstandige klank 'mmmmm' gebruiken we in het dagelijks taalgebruik bijvoorbeeld als we iets heel lekker vinden, of als we behaaglijk bij de open haard zitten. Dit gebruik wordt ook wel de 'bruintje beer M' genoemd: heerlijk genietend van honing of warmte. We gebruiken 'mmmmm' in het dagelijks taalgebruik ook als we even bij onszelf te rade willen gaan: 'Mmmmm, is dat wel zo? of 'Mmmm, dat weet ik niet....' Het dageliks taalgebruik geeft al aan wat M voor ons kan betekenen: een vertrouwd gevoel, behaaglijk genieten in je lijf, of bij jezelf te raden gaan.

M laat alle cellen trillen

In ‘De ervaarbare adem'beschrijft Ilse Middendorf hoe de klank M alle cellen van onze huid laat vibreren, wanneer deze in stilte of hoorbaar klinkt. Het gaat dan zowel over de cellen van onze huid op armen, voeten, benen, romp, als ons hoofd. Een goede manier om te ervaren dat M overal je huid in trilling zet, is middels een klankmeditatie oefening zoals gedemonstreerd op de website van Borg Diem Groeneveld Bij de klankmeditatie oefen je a.h.w. door je huid te ademen en de trillingen van M voor jou vanuit je innerlijk te ervaren: Klankmeditatie voor M door Borg Het is een genot om deze klank te laten klinken en geeft met een weldadige toonvorming de basis voor zang.

MJ

Klank-verkenning

We kunnen de werking van M verder verkennen door ons bewust te worden van de trillingen die M in ons lijf teweeg brengt, zoals door neuriën op M en de resonantie in ons lijf gewaar te worden stemoefening met M door Borg

Omdat de neurie op M toch nog vaak met keelspanning gedaan wordt, bedacht Kathelijn van Dongen een klankoefening die ervoor zorgt dat keelspanning vermindert. Tijdens deze neurie toon, zijn de lippen gesloten net als bij M, en brengt het neuriën op M de lippen in trilling. Een belangrijke aanvulling is, dat de tong bewust in rustpositie wordt gebracht bij neuriën op M: dan ligt de tong ontspannen en in het geheel boven tegen het gehemelte aan met de voorkant van de tong achter de boventanden. Dit is als het ware een combinatie van klanken M en J: MJ. Deze klankoefening zorgt voor ontspannen spieren rondom het strottenhoofd, zodat je de M met gemak heel vol in je 'masker' kunt laten klinken. Tevens zorgt dit ervoor dat de vibratie van de huid over het hele lijf gemakkelijker voelbaar is.

klankoefening

We kunnen ook enige melodie in de oefening aanbrengen. Dit is een fijne oefening die je met M kunt doen: Leg je tong in rustpositie, alsof je bijvoorbeeld nog wat chocolade van een reep proeft op je gehemelte ('mmmmm', lekker!). De tong is zodanig ontspannen, dat ze altijd in staat is te bewegen. Begin op een g' (zoals op de afbeelding) en ga dan steeds een halve toon lager tot de d' en daarna start je weer op de g' en ga steeds dan halve toon omhoog tot de d’ (of hoger indien het lekker in je stem voelt.) Je zult merken dat dit eenweldaad voor je stem is en het zingen soepel en gemakkelijk gaat. Kathelijn van Dongen gebruikt deze klank veelvuldig met succes (en plezier) in haar vocal coachings met Kathelijn


De klankverkenning M kan verder uitgebreid worden door variatie in de tongpositie en door het verkennen van M als verbinder tussen klinkers. Voor de verbinding met klinkers is een aanzet gegeven in voorgaande link naar vocal coachings. Hier benoemen we nog de variatie in tongpositie: de verkenning met MJ kan, behalve met de tong in rustpositie tegen het verhemelte ook gebeuren met de tong onder in de mond: de tongpunt lager dan de ondertanden. Dit geeft een andere resonantie in het lijf. Daarnaast kan ook de tong in het midden van de mondholte uitgeprobeerd worden. Een laatste mogelijkheid is het bewegen van de tong van boven in de mond (rustpositie) naar onder in de mond en weer terug, tijdens het zingen van M. Het bewust ervaren van de trillingen in ons lijf die deze variaties met zich meebrengen is verhelderend voor de werking van M.

Klankletter

Voor de klankoefening voor M met de tong in rustpositie hebben we een speciaal symbool, een klankletter 'MJ', ontworpen. De klankoefening kan gezien worden als een combinatie van M en J: de nasale stemhebbende M wordt gelijktijdig geleid door de brede ontspannen tong van de M tegen het verhemelte. Daarom hebben we in de vormgeving die verbinding gezocht. Huub Prüst maakte het ontwerp, een ligatuur, voor de klankletter.

MJgif

Inspiratie kwam uit het Spaans. Deze Romaanse taal kent de ñ, 'n' met tilde '~', uitgesproken als NJ een N-begin en een J-einde zoals 'mañana' en 'España'. Een 'm' met tilde combinatie bestaat niet, maar komt in de richting van een letter die we zochten. Uiteindelijk hebben we gekozen voor een vormgeving met de tilde onder de 'm'. De vorm weerspiegelt de brede tongstand, met de beweeglijke, ontapannen tong. Dit geeft het symbool een sierlijke beweeglijkheid die het stromen van de klank weergeeft. Enerzijds heeft het symbool de geaardheid van M, en tegelijkertijd het stromende, weerspiegelt in de tilde. Een mooie beeldende connotatie hierbij is: de 'slur', of tilde, als symbolisch voor de tong, en de bogenvorming van de 'm' als symbolisch voor de klankruimten in ons hoofd.

MJtongklankruimte